Vào
thời nhà Lê, khi Mạc Đăng Dung cướp ngôi, vua tôi nhà Lê phải bỏ kinh thành
Thăng Long chạy vào vùng Thanh Nghệ. Tại đây, với sự giúp đỡ của Trịnh Kiểm,
nhà Lê đã tuyển binh lính vùng Thanh Nghệ kéo ra Bắc để đánh nhà Mạc. Sau đó,
nhà Mạc thua chạy lên Cao Bằng hùng cứ một phương. Trịnh Kiểm giúp nhà Lê trung
hưng, đã tiếm quyền và lập nên phủ chúa. Điều đặc biệt là trong giai đoạn này,
những binh lính Thanh Nghệ có công giúp nhà Lê trung hưng nên sinh ra kiêu
ngạo, coi thường cả vua Lê lẫn chúa Trịnh. Có lúc chúng kéo vào phủ chúa làm
loạn. Sử gọi giai đoạn này là nạn kiêu binh. Sau này, khi Nguyễn Hữu Chỉnh thừa
lệnh nhà Tây Sơn kéo quân ra Bắc với tôn chỉ "phò Lê diệt Trịnh" thì
nạn kiêu binh mới chấm dứt.
